Nếu anh chị thường xuyên giao tiếp với người nước ngoài, đi công tác, du lịch hay làm việc trong môi trường quốc tế, thì chắc hẳn cũng đã từng nghe đến hoặc trực tiếp sử dụng máy phiên dịch ngôn ngữ. Những thiết bị nhỏ gọn như một chiếc điện thoại, có thể mang theo mọi lúc mọi nơi, cho phép người dùng trò chuyện trôi chảy với người bản xứ mà không cần giỏi ngoại ngữ. Từ hội chợ, sân bay, nhà hàng cho đến các buổi họp chuyên ngành, máy phiên dịch đang dần trở thành “trợ lý ngôn ngữ” không thể thiếu của nhiều người.
Tuy nhiên, câu hỏi đặt ra là: Liệu máy phiên dịch có thực sự hiệu quả như quảng cáo? Độ chính xác khi dịch có đáng tin cậy không? Và trong những tình huống quan trọng, chúng ta có thể hoàn toàn dựa vào chúng? Hãy cùng tìm hiểu chi tiết trong bài viết dưới đây.
Máy phiên dịch ngôn ngữ là gì?
Máy phiên dịch ngôn ngữ là thiết bị điện tử thông minh tích hợp công nghệ dịch thuật tự động, cho phép dịch 2 chiều từ ngôn ngữ này sang ngôn ngữ khác và ngược lại. Các dòng máy phiên dịch hiện đại ứng dụng công nghệ AI có khả năng nhận diện giọng nói và dịch trực tiếp giữa các ngôn ngữ. Chưa kể đến các tính năng khác trong máy được tích hợp như: chat GPT, học ngôn ngữ,… Điều này giúp người dùng dễ dàng giao tiếp với người nước ngoài mà không cần thông qua thông dịch viên.
Máy phiên dịch ngôn ngữ còn được gọi là: máy thông dịch, máy dịch ngôn ngữ, máy phiên dịch cầm tay, máy dịch thuật,…
Có mấy loại máy phiên dịch ngôn ngữ?
Trên thị trường hiện tại đang có 2 loại máy phiên dịch ngôn ngữ:
1. Máy phiên dịch ngôn ngữ 1 chiều: là loại máy chỉ dịch được từ ngôn ngữ A sang ngôn ngữ B, không dịch ngược lại.
📌 Ví dụ dễ hiểu:
Nếu bạn cài đặt máy để dịch từ tiếng Việt sang tiếng Anh, thì:
Khi bạn nói tiếng Việt, máy sẽ dịch sang tiếng Anh để người đối diện hiểu.
Nhưng nếu người đối diện nói tiếng Anh, máy không thể dịch ngược lại sang tiếng Việt.
👉 Tức là chỉ có một chiều giao tiếp, không hỗ trợ đối thoại 2 chiều.
2. Máy phiên dịch ngôn ngữ 2 chiều là: thiết bị hoặc phần mềm có khả năng dịch qua lại giữa hai ngôn ngữ khác nhau, giúp hai người không cùng ngôn ngữ có thể giao tiếp trực tiếp với nhau một cách dễ dàng.
📌 Ví dụ dễ hiểu:
Bạn nói tiếng Việt, người đối diện nói tiếng Anh.
Máy phiên dịch 2 chiều sẽ:
Nghe bạn nói tiếng Việt → Dịch sang tiếng Anh cho người kia nghe.
Nghe người kia nói tiếng Anh → Dịch sang tiếng Việt cho bạn hiểu.
👉 Nhờ đó, hai bên có thể trò chuyện như bình thường, dù không nói cùng một ngôn ngữ.
SO SÁNH 2 LOẠI MÁY PHIÊN DỊCH NGÔN NGỮ MỘT CHIỀU VÀ HAI CHIỀU
Vậy máy phiên dịch ngôn ngữ có tốt như lời đồn?
Chúng ta hãy cùng đi sâu vào tìm hiểu về ưu điểm và nhược điểm của chúng
1. Ưu điểm:
- Nhiều nghiên cứu (DeepL vs Google, ChatGPT)… đánh giá DeepL “dịch tự nhiên và sát ý hơn”, hiệu quả trong dịch văn bản phức tạp.
- Thời gian dịch rất nhanh: chỉ mất vài giây, hỗ trợ dịch trên 100 ngôn ngữ như Google Translate
- Tiện lợi mọi lúc mọi nơi: các máy cầm tay như V-tech, Pocketalk Pro, Atalk Plus, I-Tek Pro hỗ trợ dịch online/offline nhiều ngôn ngữ, dịch bằng giọng nói và hình ảnh
- Phù hợp nhu cầu giao tiếp cơ bản: dịch du lịch, trò chuyện nhanh.
2. Nhược điểm:
Tuy nhiên, máy phiên dịch vẫn còn nhiều hạn chế nhất định
- Mất ngữ cảnh – thành ngữ: Máy dịch dễ bị nhầm nghĩa với từ đa nghĩa (“bank”, “set”, “light”). Thành ngữ, cụm từ văn hóa thường bị dịch sai hoặc không mang ý nghĩa gốc.
- Văn phong cứng nhắc, thiếu tự nhiên: Nhiều câu có cấu trúc lạ, cổ hoặc thiếu mượt, không giống người bản xứ sử dụng.
-
Chuyên ngành sâu vẫn là thách thức: Văn bản y tế, pháp lý, kỹ thuật thường chứa thuật ngữ chuyên biệt, dễ gây hiểu lầm nghiêm trọng nếu không hiệu đính bởi chuyên gia.
- Đánh giá chất lượng khó đồng nhất
-
Dữ liệu huấn luyện hạn chế: Mô hình chỉ hoạt động tốt với ngôn ngữ, văn hóa và thể loại nằm trong tập huấn luyện (ví dụ dịch tiếng Việt rất kém khi không có dữ liệu phong phú).
Vậy nên chúng ta có thể thấy từ ưu điểm và nhược điểm của máy phiên dịch ngôn ngữ, chúng ta chỉ nên sử dụng đúng mục đích: nhanh, đơn giản, miễn phí, dùng được cho giao tiếp thông thường, học tập hoặc tìm hiểu sơ bộ. Đối với những dịch thuật mang tính chất chuyên sâu, có nhiều lớp nghĩa cần có bản dịch chất lượng thì chúng ta cần tới những người có sự hiểu biết về ngôn ngữ đó. Bởi vậy, chúng ta chỉ nên coi nó như là một thứ bổ trợ để giúp mình nâng cao kiến thức của mình. Nên kết hợp dịch máy + hiệu đính người thật để đảm bảo chính xác và tự nhiên.
Xem thêm: Máy Phiên Dịch Ngôn Ngữ V – Tech Plus